احکام صدقات
روایات فراوانی در استحباب صدقه و تشویق بر آن به خصوص در اوقات ویژه، مثل جمعه، عرفه، ماه رمضان و بر طوائف مخصوص، مثل همسایگان و ارحام وارد شده است تا آنجا که روایت است: لا صدقهَ و ذو رحمٍ محتاج.
<تا زمانیکه ارحام محتاج وجود دارد، (فامیل‌های نسبی)، صدقه به دیگران روا نیست.
احکام صدقه
مخفیانه یا علنی بودن صدقه
شرایط صدقه دهنده
شرایط افراد صدقه گیرنده
انواع صدقه
شرایط صحت صدقه
۱. قصد قربت
۲. لفظ یا هر عملی که دلالت بر تملیک مجانی مال به طرف مقابل میکند.
۳. تحویل دادن مال به طرف مقابل
احکام صدقه
۱. بعد از تحویل صدقه به فقیر یا وکیل فقیر، برگشتن و انصراف از آن شرعاً ممکن نیست.
۲. واسطه شدن برای رساندن صدقه به دیگری مستحب است. از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است:
مَنْ تَصَدَّقَ بِصَدَقَهٍ (عَنْ رَجُلٍ إِلَى مِسْکِینٍ)کَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِهِ وَ لَوْ تَدَاوَلَهَا أَرْبَعُونَ أَلْفَ إِنْسَانٍ ثُمَّ وَصَلَتْ إِلَى الْمِسْکِینِ کَانَ لَهُمْ أَجْرٌ کَامِلٌ وَ مَا عِنْدَ اللَّهِ خَیْرٌ وَ أَبْقَى- لِلَّذِینَ اتَّقَوْا وَ أَحْسَنُوا لَوْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ.
کسی که صدقه شخصی را به نیازمندی برساند، مانند صدقه دهنده اجر دارد و اگر صدقه در دست چهل هزار نفر بچرخد و سپس به فقیر برسد، برای هر چهل هزار نفر اجر کامل است … .
۳. آنچه به فقیر صدقه داده‌ایم کراهت شدید دارد که با یکی از عقود (مثل بیع، مصالحه) به ملک خود درآوردیم؛ یعنی همان را مثلاً از فقیر بخریم.
۴. ردّ سائل مکروه است؛ اگرچه گمان داشته باشیم بی‌نیاز است. لذا مقداری اگر چه اندک، به او بدهیم.
۵. درخواست صدقه و کمک بدون احتیاج، کراهت زیادی دارد. بلکه در صورت احتیاج نیز مکروه است.
مخفیانه یا علنی بودن صدقه
در روایت از پیامبر اکرم (ص) آمده است:
صَدَقَهُ السِّرِّ تُطْفِئُ الْخَطِیئَهَ کَمَا تُطْفِئُ الْمَاءُ النَّارَ وَ تَدْفَعُ سَبْعِینَ بَاباً مِنَ الْبَلَاءِ(۱)
صدقه مخفیانه خشم پروردگار را خاموش میکند و گناهان را از بین می‌برد؛ همانگونه که آب آتش را خاموش میکند و هفتاد باب بلا را دفع میکند.
۱. مواردی که سرّی دادن تأکید نشده است:
الف) دفع تهمت: یعنی برای اینکه در معرض تهمت قرار نگیریم، علنی صدقه بدهیم.(۲)
ب) بخواهیم دیگران یاد بگیرند و اقتدا کنند.
۲. علنی دادن صدقه افضل است در صدقات واجب، مثل خمس، زکات، فطریه.
۳. در غیر موارد فوق صدقه مخفیانه و سرّی افضل است.
شرایط صدقه‌دهنده
۱. بلوغ
۲. عقل
۳. عدم محجور بودن (سفیه یا ورشکسته نبودن)
شرایط افراد صدقه گیرنده
۱. تمام صدقات را؛ چه واجب و چه مستحبی، به فرد هاشمی(۳) می‌توان داد. ولی زکات (اعم از زکات مال و زکات فطره) را در صورتی می‌توان به هاشمی داد که پرداخت‌کننده خودش هاشمی باشد.
۲. در صدقات مستحبی، فقر، ایمان یا اسلام صدقه گیرنده شرط نیست. لذا به غنی، کافر ذمی و سنی نیز می‌توان صدقه مستحبی داد. اما به کافر حربی و ناصبی(۴) نمی‌توان صدقه داد.
۳. موارد مصرف زکات واجب، فطریه و خمس در بخش‌های مربوط به آنها آمده است.
*منبع:جلد دوم «رساله‌ی آموزشی» احکام و مسائل شرعی است که مطابق با فتاوای حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای
انواع صدقه
دو نوع صدقه وجود دارد:
- صدقه واجب؛ که همان زکات است و یکی از مصارف آن استفاده در کارهای عام المنفعه است
- صدقه مستحب؛ که امروزه معمولا لفظ صدقه در این مورد استعمال می شود.
اگر صدقه به طور عادی و بدون قید و شرطی از مردم دریافت شود، این صدقه فقط به نیازمندان مى‌رسد؛ بله اگر صدقه، به عنوان مصرف خاصی (مانند ساخت یا تعمیر حسینیه) جمع آوری شود،(گرچه از دیدگاه فقهی به جمع‌آوری چنین کمک‌هایی صدقه نمی‌گویند، اما) می توان آن را در مورد خاص استفاده کرد. (مکارم شیرازى، ناصر، استفتاءات جدید، ج۳، ص ۶۰۷)
البته گاهی پرداخت صدقه به وسیله نذر واجب می شود مانند این که نذر کند جهت برآورده شدن حاجت، مقداری از اموال خود را صدقه دهد. در این مورد پرداخت صدقه تابع شرطی است که کرده، اگر در نذر قید کرده که آن را به مصرف خاصی برساند، باید به همان مصرف برساند،و الاّ باید به مصرف نیازمندان برساند.
لینک سفارش صندوق صدقات موسسه خیریه نورا
درگاه پرداخت آنلاین پورتال
انواع کمک ها به صورت آنلاین